VIII - Leugens die vrouwen geloven over emoties

Ik ben gekomen, opdat zij leven hebben en overvloed.        Joh. 10:10

________________________________________________________________

Het is alweer bijna twee jaar geleden dat we Abel verloren. Ik denk heel de tijd aan hem. Het doet nog altijd zo’n pijn. Al maanden hebben we niets van Kaïn gehoord. Soms ben ik zo boos op hem voor wat hij ons aangedaan heeft; op andere momenten wil ik hem gewoon vasthouden en wiegen en voor hem zingen zoals ik deed toen hij een baby was. Adam praat er niet over hoe hij zich voelt – soms vraag ik me af of hij überhaupt wel iets voelt. Het lijkt hem te ergeren wanneer ik hem wil uitleggen hoe ik me voel. Ik kan mezelf gewoon niet uit dit lege, eenzame gat omhoogwerken. Er zijn dagen dat ik zelfs bijna mijn bed niet uit kan. Het voelt alsof de duisternis me opslokt. Ik weet niet hoeveel langer ik dit nog volhou. Ik kan me niet meer herinneren hoe het was geen pijn te hebben. Zal ik ooit nog gelukkig kunnen zijn?

INLEIDING

Je voelt de pijn en wanhoop van Eva. Emoties kunnen diep gaan. Ze zijn complex en soms moeilijk te begrijpen. Wanneer je worstelt met negatieve emoties zou je snel kunnen denken dat emoties negatief zijn, zondig of verkeerd zijn en maar beter onderdrukt kunnen worden. Je kunt een houding hebben van ‘Ik hou mijn emoties in bedwang’ of ‘Ik laat mijn emoties niet zien’. Toch heeft God emoties geschapen en zijn ze een inherent onderdeel van ons mens-zijn. Geschapen zijn naar het beeld van God betekent dat we de mogelijkheid hebben een grote variëteit aan emoties te kunnen ervaren en uit te kunnen drukken. God Zelf heeft emoties! Hij ervaart vreugde, verlangen, woede, jaloezie, verdriet, etc. Het probleem is niet dat we emoties hebben. Nee, ze zijn juist een geschenk van God. Het probleem is dat ze zijn aangetast door de zonde. Het uitdrukken van onze emoties gaat vaak gepaard met zondige houdingen en gedachten. De uitdaging is om ook de Geest van God zijn heiligende werk te laten doen op het gebied van onze emoties zodat we ze kunnen uiten tot eer en glorie van Zijn naam.

1. Wat ik voel is de waarheid

Dat wil de vijand ons doen geloven. Als wij ons niet geliefd voelen, denken we dat we niet geliefd zijn. Wanneer wij de druk niet meer aankunnen, denken we dat we niet meer kunnen. Wanneer we God niet meer ervaren, denken we dat Hij ons verlaten heeft. Nee. De waarheid is dat door de zondeval onze gevoelens vaak weinig van doen hebben met de realiteit. Wanneer onze gevoelens gebaseerd worden op omstandigheden – i.p.v. op de onveranderlijke realiteit van God en Zijn Waarheid – zullen onze emoties op en neer gaan en vaak met ons op de loop gaan. Jer. 17:9-10 zegt ons: Arglistig is het hart. Emoties zullen met ons op de loop gaan wanneer we niet constant onze gedachten terugbrengen naar de Waarheid. De Waarheid is Dat God goed is, ongeacht of wij dat ervaren. De Waarheid is dat God ons liefheeft, of wij dat nu voelen of niet. De Waarheid is dat God ons nooit zal verlaten, zelfs wanneer wij ons verlaten of alleen voelen. Wanneer we in de vrijheid willen wandelen moeten we ons realiseren dat onze emoties niet altijd te vertrouwen zijn en moeten we gevoelens die niet in overeenstemming zijn met de Waarheid willen afwijzen.

Het voorschrift voor emotionele stabiliteit vinden we in Fil. 4:4, 6-9.

2. Ik kan mijn emoties niet bedwingen

Het is waar dat emoties soms zomaar de kop op kunnen steken zonder dat jij er iets aan kunt doen. Het zijn ook niet de emoties die het probleem vormen, maar het probleem zijn onze zondige reacties. Ef. 4:26: Word boos, maar zondig niet. Satan wil ons doen geloven dat we geen keuze hebben en dat ons leven gecontroleerd wordt door onze emoties. Je kunt er niets aan doen dat je angstig bent voor de uitslag van een bepaald onderzoek, maar dat betekent niet dat je de bezorgdheid je hele leven hoeft te laten beheersen. Zie slechts op Hem, volg gehoorzaam Zijn stem.

De Bijbel is vol beloften en geboden die ons kunnen helpen onze emoties te stabiliseren te midden van hevige stormen:

• Mt. 28:20 Zie, Ik ben met u al de dagen. Daarom hoeven we niet bevangen te worden door eenzaamheid.

• Fil. 4:19 Mijn God zal u, overeenkomstig Zijn rijkdom, voorzien van alles wat u nodig hebt. Daarom hoeven we ’s nachts niet wakker te liggen om te piekeren hoe we alle rekeningen betaald krijgen.

• Jes. 54:10 Al zouden bergen wijken en heuvelen wankelen, Mijn goedertierenheid zal van u niet wijken en het verbond van Mijn vrede zal niet wankelen, zegt de HEERE, uw Ontfermer. Daarom hoeven we niet te leven met angst voor een onzekere toekomst.

• Joh. 14:27 Laat uw hart niet in beroering raken en niet bevreesd worden. Dat betekent dat we niet hoeven toe te geven aan angst hoeveel aanleiding onze omstandigheden ons daar ook toe kunnen geven.

• Fil. 4:6 Wees in geen ding bezorgd. Ook niet te midden van stressvolle situaties.

• 1 Thess. 5:18 Dank God in alles. We kunnen ervoor kiezen dankbaar te zijn, zelfs wanneer alles om ons heen lijkt weg te vallen.

• Matt. 5:44 Heb uw vijanden lief. Dat betekent dat we in de kracht van de Heilige Geest iedereen kunnen liefhebbben – zelfs wanneer ze ons groot kwaad berokkend hebben.

• Marc. 11:25 Vergeef als u tegen iemand iets hebt. Dat betekent dat we gewillig moeten zijn iedereen te vergeven, ongeacht hoe diep de pijn gaat.

De Waarheid is dat alhoewel emoties in ons kunnen woeden, wij er door Gods genade toch voor kunnen kiezen om onze ogen op Jezus gericht te houden en ons leven niet te laten beheersen door onze emoties. We kunnen ervoor kiezen iedere gedachte gevangen te nemen om die te brengen tot de gehoorzaamheid aan Christus (2 Kor. 10:5).

3. Ik kan mijzelf niet de baas wanneer mijn hormonen op hol slaan

Wanneer je bovenstaande leugen gelooft, geloof je waarschijnlijk ook dat je er niets aan kunt doen wanneer je je laat gaan in een tijd van emotionele kwetsbaarheid. Wanneer je opeens trek hebt in een grote portie chocolade-ijs, ren je naar de vriezer en bedien je jezelf. Wanneer je een nachtfilm wilt kijken, ga je er nog eens heerlijk voor zitten. Wanneer je geen zin hebt om te koken, bel je de pizzaman. Wanneer je je al door je emoties laat leiden in deze dagelijkse routinezaken, zal je kwetsbaarder zijn tijdens grote veranderingen in je leven of in echt moeilijke seizoenen.

De laatste decennia zijn we veel meer te weten gekomen over allerhande vrouwenziekten en de veranderingen die er in de cycli van een vrouwenleven plaatsvinden. Hierdoor zijn we nog meer verwonderd over hoe ingenieus God het lichaam gemaakt heeft (Ps. 139), maar deze zaken hebben er ook voor gezorgd dat veel vrouwen hun leven met angst tegemoet treden en geobsedeerd raken door zichzelf en bijvoorbeeld hun PMS, moeilijke zwangerschappen of menopauze als excuus voor van alles en nog wat gebruiken en daarmee de wereld om hen heen beheersen. Natuurlijk hebben deze zaken een effect op ons emotioneel welbevinden, maar we trappen in de val van de vijand wanneer we zondige houdingen en vleselijke reacties rechtvaardigen met een beroep op onze fysieke conditie of hormonale veranderingen. Elk seizoen van ons leven heeft zijn uitdagingen. Als vrouwen dragen we ook in ons vrouw zijn de gevolgen van de zondeval: moeizame zwangerschappen, zware bevallingen, pijnlijke menstruaties, hormonale problemen. Toch is ook onze maandelijkse cyclus een herinnering aan het feit dat God ons als vrouw gemaakt heeft en ons in staat stelt drager en bron van leven te zijn. Psalm 139 is een machtig woord over elke molecule van ons lichaam, over elke minuut van ons leven. Zou deze Schepper dan niet voorzien in elk seizoen van ons leven? Hij belooft ons geen gemakkelijk of probleemloos groeiproces, maar Hij heeft beloofd in al onze noden te voorzien. 

4. Het antwoord op een depressie moeten we eerst vinden in medicatie en/of psychotherapie

Alhoewel depressie een voornamelijk Westers ziektebeeld is waaraan twee keer zoveel vrouwen als mannen lijden, vinden we ook in de Bijbel voorbeelden van mensen die depressief waren. Bijv. Koning Achab (1 Kon. 21:4-7) toen hij niet kreeg wat hij wilde. Jona (4:1-9) wiens depressie en zelfmoordgedachten geworteld waren in zijn woede over Gods keuzes. Hannah (1 Sam. 1:6-7) werd depressief door een onvervuld verlangen en een stressvolle relatie. Wanneer we het niet eens zijn met Gods keuzes voor ons leven, zijn we vatbaarder voor een emotionele of geestelijke depressie. Ook koning David toonde zich depressief. In zijn leven zien we dat de oorzaak soms ligt in persoonlijke zonde (Ps. 32) of dat het eenvoudigweg de pijn is die veroorzaakt wordt door het leven in deze gevallen wereld (Ps. 42 en 55). In Romeinen 8 lezen we ook dat de hele schepping zucht en als in barensnood is en uitziet naar de verlossing. We hebben ook geen recht op een leven zonder problemen; zolang we in dit lichaam zijn, zullen we in zekere mate pijn en smart ervaren. Koning David toont ons hoe God hem tot op zijn dieptepunten naderde. Hij begreep de noodzaak van jezelf toespreken met de Waarheid (Ps. 42), jezelf de moeilijke vragen stellen, en je te laten vertroosten door de Waarheid van Gods karakter.

In Jakobus 5:13-16 vinden we praktische hulp voor hen die te maken hebben met een depressie. De eerste waarheid is dat we ons altijd in eerste instantie moeten richten op God. Hem vragen met ons de weg te gaan (zowel in blijdschap als verdriet), Hem vragen ons te leiden in onze reacties op omstandigheden, Hem vragen te voorzien in bronnen om met de situatie om te gaan. En die bronnen zijn vele –gebed, vergeving, belijdenis van zonden, gehoorzaamheid, aanvaarding, opgeven van rechten, het lichaam van Christus, Gods genade, het Woord, lofprijs, geloof. Vaak is onze eerste reactie om zich tot iemand of iets anders te richten dan tot onze Heere. Wanneer we gekwetst zijn, bellen we liever een vriendin om bevestigd te worden dan dat we onze knieën buigen en luisteren naar wat de Heere tot ons te zeggen heeft. Het is gemakkelijker de pijn te bedekken door overmatig eten of slapen dan ervoor te kiezen onszelf te verloochenen en in de Geest te wandelen. Het is gemakkelijker onze gevoelens te overstemmen met het geblèr van tv-programma’s, dan onszelf te verootmoedigen en vergeving te vragen aan God en/of onze medemens. Het is gemakkelijker een nieuwe dosis antidepressiva bij de apotheek te halen dan God te vragen ons te tonen of we een ondankbare, eisende of bittere geest hebben. Dit alles kan ons kortdurend verlichting geven, maar je gevoelens zullen terugkomen. Niemand minder dan de God aller vertroosting kan in zulke tijden in onze diepste noden voorzien.

Dit betekent niet dat alle andere zaken verkeerd zijn. Een goede nacht kan een groot verschil maken voor een vermoeide moeder. Een verandering van eetgewoonten kan een groot effect hebben op ons fysiek welbevinden, wat op zijn beurt weer invloed heeft op ons mentaal en emotioneel welbevinden. Beweging kan een geweldig heilzaam zijn voor personen met depressieve klachten. Vrienden kunnen veel bemoediging brengen, vooral als zij ons helpen ons denken terug opnieuw op de Waarheid te vestigen. Een arts kan de juiste diagnose stellen en helpen een fysiek probleem op te lossen hetwelk een grote invloed had op ons emotioneel welbevinden. Maar onze neiging om ook in zaken die eigenlijk problemen van onze ziel en geest zijn, ons toch te richten op professionals en pillen heeft miljoenen vrouwen gedesillusioneerd in hun depressie gelaten.

De tweede waarheid uit Jakobus benadrukt het belang en de rol van het lichaam van Christus. Natuurlijk is er plaats voor professionals, maar wij mogen nooit vergeten dat ook de gemeente een grote rol kan spelen in de vertroosting van mensen die kampen met depressieve klachten.

SLOT

Wanneer het gaat over onze emoties moeten we eraan denken dat ‘zich goed voelen’ niet het ultieme doel van het christenleven is. God belooft ons niet dat degenen die met Hem wandelen bevrijd zullen zijn van alle moeilijke emoties. De focus van ons leven moet niet liggen in het veranderen of oplossen van dingen om zo onszelf beter te voelen, maar mag gericht zijn op de heerlijkheid van God en Zijn verlossende werk in deze wereld. Al de rest is overbodig. Het gaat om het opgeven van ons eigen belang tot eer van God.

Gespreksvragen

1. Welke emoties vinden we in de volgende Psalmen? 6:2-4; 9:2-3; 10:1; 51:3-4; 90:7-10; 118:24. Wat zegt het ons dat de psalmist zijn hart uitstort voor de Heere?

2. Psalm 56:4-5. Welke rol speelt ons geloof waar het onze emoties betreft?

3. 2 Kor. 10:5 Hoe doe je dat praktisch?

4. Wat kan jij doen om je gedachten en hart op God en Zijn Waarheid te richten?

5. Veel christenen ervaren soms een tijd van duisternis in hun wandel met God. Wat zeggen volgende teksten ons te doen in zo’n situatie? Jes. 50:10; Hebr. 4:14-16 en 12:3.

6. Noteer twee Bijbelse beloften waarop je je kan richten wanneer je overweldigd wordt door negatieve emoties. Hang ze op een plaats waar je ze geregeld tegenkomt.

Download de studietekst

Studie gebaseerd op Nancy Leigh DeMoss, Lies women believe and the Truth that sets them free, Moody publishers, 2001, 2018. Met toestemming vertaald en bewerkt.