Je huishouden

Titus 2:5 ...opdat zij (de oudere vrouwen) leren de jongere vrouwen ... te zorgen voor hun huishouden

In deze studie staat ons huishouden centraal. Bij de andere leerdoelen uit Titus 2:3-5, zoals bezonnenheid en kuis zijn, is het misschien gemakkelijker om het in grote plaatje van het evangelie te zien. Huishouden is zoiets alledaags, zoiets basic. We gaan kijken naar de vraag hoe de oproep te zorgen voor je huishouden in het grote plaatje van het evangelie past.

In de HSV lezen we dat oudere vrouwen de jongere vrouwen moeten leren te zorgen voor hun huishouden. Heb jij het geleerd? Waarschijnlijk heb je het meeste van je moeder geleerd, maar het kan in onze tijd ook zomaar zijn dat je een huishouden krijgt te runnen zonder dat je een flauw idee hebt hoe dat te doen. Misschien was er thuis niet zo’n strakke structuur en liep jij er de kantjes vanaf, misschien vond je moeder dat je beter kon studeren en had ze medelijden dat jij zoveel werk voor school had. Een goed rapport en mooi diploma worden ook vaak hoger gewaardeerd dan bekwaam zijn in het huishouden. Zo krijgt schoolwerk voorrang boven huishoudelijk werk. Men denkt dan: ‘oh, huishoudelijk werk kan iedereen’, of: ‘daar heb je geen opleiding voor nodig’. Ik zie mezelf als begin twintiger nog staan met een dweil in mijn handen waaraan allerlei vuiligheid hing. Ik had nog nooit een vloer gedweild en had niet bedacht dat het slimmer zou zijn de vloer van te voren aan te vegen of te stofzuigen. En echt, ik had dat nooit geleerd.

Vaak hebben we ook een eigen idee van onze verantwoordelijkheden als vrouw in ons hoofd. Bijvoorbeeld: ‘In ons huishouden doen we 50/50. De helft van het huishouden is voor mijn man en de andere helft voor mij.' Of: ‘Als ik gekookt heb, dan moet hij maar opruimen’. ‘Manlief wil overhemden dragen, nu, dan strijkt hij ze ook maar zelf’. Zoveel hoofden, zoveel ideeën over het huishouden. In onze tijd is het ook iets wat je er vaak gewoon even bij moet doen. Je hoofdtaak ligt ergens anders en tja, dat huishouden dat moet in de schaarse uurtjes er nog ingemoffeld worden. Het huishoudelijk werk wordt geminimaliseerd. Dat je voltijds huisvrouw kunt zijn, dat kan bijna niemand meer geloven. Voltijds huisvrouw, dat moet saai zijn!

Woordstudie

We gaan de tekst eens van dichtbij bekijken. In de HSV staat: te zorgen voor hun huishouden. Er is weinig twijfel mogelijk of het hier om je huishouden zou gaan – andere vertalingen zeggen ons: zorgzaam in het huishouden te zijn (NBV), huishoudelijk te zijn (NBG), goede huisvrouwen te zijn (GN), het huishouden goed te doen (Basisbijbel), hun tijd te besteden aan de huishouding (HB). Christenvrouwen die volgens de gezonde leer hun leven willen inrichten worden hier opgeroepen hun huishouden goed uit te voeren.

In de grondtekst (Grieks) wordt hier één woord voor gebruikt: oikourgos. Dat is een samenstelling van twee woorden: oikos = huis en ourgos, dat komt van ergon = werken. Oikos staat dan niet alleen voor het gebouw met de kamers, maar ook voor de mensen die er wonen. Het gaat ook om je huisgezin. Het gaat om het werken voor een bewoond huis.

Er zijn ook handschriften waar niet oikourgos staat, maar oikouros. Dat is ook een samenstelling van twee woorden: oikos = huis, huisgezin en ouros = een bewaker, een opzichter.

Uit het Grieks komt naar voren dat zorgen voor je huishouden werken is. Het gaat niet vanzelf en in Titus 2 zien we ook dat het iets is dat geleerd moet worden. Het gaat bij het zorgen voor je huishouding niet alleen om de huishoudelijke taken die je huis schoonhouden en de taken die je gezin voeden en kleden, maar ook om het bewaken van je huis, het bewaken van je gezin. Bijvoorbeeld ook om het bewaken van hun emotioneel welbevinden, het bewaken van hun hart (wat komt er allemaal je huis binnen?), het creëren van een veilige haven waar ieder lid van het gezin zijn veilig plekje heeft en tot rust kan komen. Het creëren van een huis waar God gediend en verheerlijkt wordt. Dit Griekse woord houdt heel veel in en de talenten die God je gegeven heeft, kun je hierbij ten volle benutten.

Geschiedenis en onze huidige cultuur

Vanuit de Bijbelse geschiedenissen weten we dat de vrouw thuis werkte. Ze had genoeg te doen in het proces van koren tot brood of van wol tot kledingstuk, niet te zwijgen van het kweken van groenten en fruit. Dat dit werken vanuit huis vrij uitgebreid kon zijn zien we in de vrouw die in Spreuken 31 geschetst wordt. Het grootste deel van de geschiedenis werkten man en vrouw gezamenlijk thuis. Ze werkten in een familiebedrijf, het ambachtelijke werk was meestal een familieaangelegenheid. Het is pas sinds de industrialisatie in de 19e eeuw dat de man van huis ging om te werken. In arme families werden ook vrouwen en kinderen tewerkgesteld. Hele gezinnen werden uit elkaar gerukt. Op het platteland en in de middenstand bleven de familiebedrijven in stand. In de 20e eeuw konden ook in de beter betaalde arbeidersmilieus de vrouwen weer thuisblijven als huisvrouw. Zo ontstond een jaren 50 ideaal van mooi opgeklede vrouwen in splinternieuwe keukens met allerlei nieuwe snufjes. Veel werk was er niet meer te doen.  Het huis wordt een plaats waar geconsumeerd wordt, in tegenstelling tot het verleden waar het een plaats was waar geproduceerd werd.

Eind 19e-begin 20e eeuw ontstond het feminisme, dat vrouwen wilde bevrijden van onderdrukking. Het doel was om vrouwen economisch zelfstandig te krijgen; alle vrouwen op de zgn. werkvloer. Vrouwen moesten gelijk worden aan mannen. Een traditionele rolverdeling voor mannen en vrouwen was onzin. Nu, er waren heel veel schrijnende situaties en we kunnen zeker wel spreken van onderdrukking van vrouwen in onze en andere culturen. Maar het is niet het doen van het huishouden waarvan vrouwen bevrijd moeten worden, dat was de onderdrukking niet. De onderdrukking lag in het feit dat vrouwen van minder waarde werden geacht dan mannen. Het is niet omdat er uitwassen waren, dat daarom de rolverdeling niet goed was.

Als jou de vraag wordt gesteld: wat doe jij? Dan bedoelt men meestal welk werk je buitenshuis doet. Je huishouden komt bij zo’n vraag helemaal niet in beeld. Thuisblijfmoeders blijven een zeldzaamheid, alhoewel er een groeiende groep ‘professionele’ thuisblijfmoeders is. Dit is vaak geen keuze op basis van een bijbels model, maar men kiest voor een huishouden waarin alles om het kind draait. Men is altijd bezig met educatieve dingen, besteedt veel geld en tijd aan biologische babyvoeding, alles moet vers en de kinderen worden constant rondgebracht naar allerlei creatieve- of sportlessen. Tijd voor het huishoudelijke werk blijft er nauwelijks over. Ook geen probleem want we hebben overal professionals voor: poetsers en strijksters, professionele kinderopvang en zelfs professionele organizers. We hebben geen huisvrouwen en moeders meer nodig! Het lijkt zelfs wel alsof zorg voor een huis en een kind aanvaardbaar zijn, zolang met maar niet je eigen huis of kind(eren) zijn.

We zijn allemaal besmet met de ideeën van onze tijd, we dragen allemaal een stukje geschiedenis met ons mee. Daarom is het belangrijk om steeds maar weer je te laten voeden door het Woord van God. Juist ook in deze alledaagse dingen heeft het Woord ons zoveel te zeggen.

Bijbelse roeping

In deze Titus 2 studies zijn we op zoek naar een Bijbels beeld over de rol van de vrouw. Hier zien we een tijdloos principe en de vraag is: Hoe vertalen we dit principe – dat de vrouwen opgeroepen worden huishoudelijk te zijn en dat oudere vrouwen dat aan jongere vrouwen moeten leren – naar onze eigen tijd? We willen niet terug naar een jaren-50 huisvrouw of naar een bepaald Victoriaans ideaalbeeld. Het gaat niet om de beste huishoudelijke tips. Het gaat ook niet om voldoening te vinden in een mooi opgeruimd en gedecoreerd huis. Waartoe roept Gods Woord ons op en hoe implementeren we dat praktisch in ons eigen leven?

Een aantal punten die vanuit Gods Woord naar ons toekomen.

Roeping - God roept vrouwen op goed te zorgen voor het huishouden. Het is niet je man die je opdrachtgever is, het is niet de cultuur die ons dit dicteert, het zijn niet de vrouwen in de straat van wie de vensters veel mooier blinken dan die van jou die jou ertoe aanzetten ook maar eens aan de slag te gaan. Nee, het is God zelf die ons vrouwen oproept te zorgen voor ons huishouden. De Allerhoogste is onze opdrachtgever en Hij geeft ons in de uitoefening van die opdracht alle vrijheid. Iedere vrouw kan haar eigen talenten en creativiteit kwijt in de zorg voor haar huis en voor degenen die daar een plekje hebben. Deze opdracht betreft alle vrouwen, ongeacht in welk seizoen van je leven je je bevindt, of je getrouwd bent of niet, of je zwanger bent of niet, of je kinderen gebaard hebt of niet, of je single bent of wanneer je weduwe bent. Vrouwen worden geroepen hun huis te bouwen (Spr. 14:1; 24:3). En oudere vrouwen hebben de opdracht dit aan jongere vrouwen te leren.

Doel – Zorgen voor je huishouden is niet een doel op zich, want je weet, bij God gaat het altijd om mensen. Je huishouding gaat niet om je kamers en inrichting, het gaat er niet om altijd alles spic en span te hebben, maar het gaat om de mensen die er wonen, de mensen die er komen en gaan. Het gaat om de relaties die in je huis gekoesterd worden. Het gaat om de geborgenheid die je kan bieden. Je huis mag een schuilplaats zijn, waar je man en andere gezinsleden na een drukke dag buitenshuis tot rust mogen komen. Je huis mag een voorproefje zijn van ons eeuwig thuis. Een plaats waar vrede heerst, waar kinderen veilig zijn (Jes. 32:18). Je huis mag een plaats zijn waar je gasten ontvangt (Ps. 68:6-7). In je huis vindt het evangelie zijn weg. Je bediening thuis is voor God van grote waarde. Een bediening met eeuwigheidsperspectief! Thuis mag jij als vrouw de werken van God roemen en Zijn machtige daden verkondigen (Ps. 145:4). Van generatie op generatie mag dit gebeuren. Het is in je huis dat de eerste zaadjes van het geloof bij een nieuwe generatie gelegd worden. Het is in je huis dat het geloof van je huisgenoten, verdere familie en gasten mag groeien. Bij je thuis ligt voor ons vrouwen een groot stuk van onze bediening.

Geestelijke strijd - Het zorgen voor je huishouden is ook een geestelijke strijd. Dat vind je misschien vreemd, of misschien denk je bij geestelijke strijd aan iets heel anders. Maar als je kiekeboe speelt met je kleintje, bezig bent met die altijd groeiende berg was, alweer eten moet koken, weer die afwas, etc., zijn dat dingen waar je God mee dient. Waarmee je op Zijn weg wandelt. Het kost soms strijd om niet weer al zuchtend achter je fornuis of vaat te staan, of om positief de hopen was te bekijken. Ook in de uitoefening van deze taak, de zorg voor je huishouden, moet je ervoor waken stand te houden tegen de listige verleidingen van de duivel (Ef. 6:11). Als je naar de roeping en het doel kijkt, dan besef je met welk een belangrijk werk je bezig bent. Maar tegelijkertijd weet je dan dat het ook met een stuk geestelijke strijd gepaard zal gaan. Dat het volharding van je zal vragen. Zeker in een tijd waarin het huishouden doen niet zo populair is en liever aan professionals wordt overgelaten.

Toerusting voor de invulling van je roeping

Mentorschap - Wat een job!  Als moeder ben je nooit klaar. Het is geen 9-5 job, maar het gaat altijd maar door. We lezen hier in Titus dat je het ook niet leert uit boeken, maar dat je het leert van de vorige generatie. Als je nog niet zo’n oudere vrouw in je buurt hebt, zoek er een op. Wees open voor haar onderwijs. Of misschien ben je zelf wel die oudere vrouw die jongere vrouwen op weg kan helpen. Als vrouwen hebben we elkaar hard nodig. Het is zo mooi om van elkaar te leren.

Relatie met Jezus – Als je mag zorgen voor je huishouden vanuit een relatie met de Heere Jezus geeft dat zoveel visie, hoop, moed en rust. Laat je elke dag bemoedigen door Zijn woorden. Misschien heb je als drukke moeder van kleine kinderen helemaal geen tijd om ongestoord stille tijd te houden – leg dan je Bijbel op een plaats waar-ie gemakkelijk toegankelijk is. Schrijf wat bijbelteksten uit en hang ze op plaatsen waar je elke dag vele malen voorbijkomt. Tijdens het opvoeden, koken, luiers verschonen of voeden van je kindje is er tijd om te bidden. Het zijn vaak maar kleine uitroepen of zuchten of vast ook woorden van lofprijzing. Laat geklaag over druk-zijn nooit je relatie met de Here Jezus Zelf in de weg staan.

Werken – besef dat het zorgen voor het huishouden hard werken is. Je kunt de kantjes ervan aflopen of als ideaal een blinkend huis hebben waar je kinderen niet graag zijn omdat je altijd loopt te zeuren. Of waar niemand een stap over de drempel durft zetten, omdat je op de een of andere manier uitstraalt dat je bang bent dat je huis weer vuil wordt. De invulling van deze roeping vraagt veel van je. Het poetsen of strijken kun je misschien uitbesteden, maar het bouwen aan je gezin zul je zelf moeten doen. Doe je werk van harte en met vreugde. Laat de vreugde van de Here je kracht zijn (Neh. 8:11).

Valkuilen

Wat kun je soms de moed opgeven. Misschien voel je je wel overvraagd. Lukt het niet meer. Er zijn zoveel valkuilen waar we als vrouwen en moeders in kunnen vallen. Een aantal praktische tips.

Bewaak je tijden

Het werk is nooit gedaan, maar als je elke dag 10-15 min. aan een lastige klus werkt, gaat het vooruit!

Zorg dat je voldoende slaap krijgt – als moeder van een groeiend gezin kan dit wel jaren een probleem lijken te zijn, maar wees gerust. God weet wat je aankan.

Een andere valkuil kunnen de activiteiten van je kinderen zijn. Vooral als je meerdere kinderen hebt, die verschillende buitenschoolse activiteiten ondernemen. Genoeg is genoeg en soms kan het gewoon niet.

Zeg ‘nee’. Soms zul je net als Nehemia moeten zeggen: ‘Ik ben met een groot werk bezig en kan niet komen’ (Neh. 6:3).

Bewaak je spullen

Laat perfectie varen. Je huis hoeft er niet uit te zien zoals in de magazines.

In een groeiend gezin lijkt de hoeveelheid spullen zich ook regelmatig te vermenigvuldigen. Een zegswijze die ik nog van een oudere vrouw leerde: ‘voor alles een plaats en alles op zijn plaats’. Vind je geen plaats of stel je dat maar uit, dan moet het misschien je huis wel uit.

Bewaak de sfeer

Wees content en spreek je dankbaarheid uit.

Straal vrede uit (Fil. 4:6) en bedenk al wat goed (Fil. 4:8). Al wat waar, is, al wat eerbaar is, al wat rechtvaardig is, al wat rein is, al wat lieflijk is, al wat welluidend is, ….bedenk dat.

Zet een glimlach op je gezicht en vul je huis met muziek.

Laat er genade heersen in je huis. Voor jezelf en voor je huisgenoten! ‘In ons huis vergeven we!’

Bewaak je geloof

‘You better take time to be a Mary, because you never can be a good Martha until you learn to be a good Mary sitting at the feet of Jesus.’

Het werk moet gedaan worden, maar het zo is belangrijk vanuit welke geest je het doet. Doe je het al mopperend en klagend? Jaloers om je heen kijkend naar andere vrouwen die het gemakkelijker lijken te hebben? Of doe je het vanuit de overtuiging dat de Heere zelf je zal leiden. Weet dat je dat net als Maria van Hem mag leren, zodat je je ‘Martha-taken’ met vreugde kan uitvoeren. Vertrouw op de Heere! (Ps. 37)

Bewaak je eigen gemoed

‘Als mama niet gelukkig is, is niemand gelukkig’. Je weet zelf vast wel welk een invloed jouw gemoedstoestand op je gezin heeft. Het is zo gemakkelijk om hormonale veranderingen in je lichaam de sfeer in je huis te laten verzieken. In Psalm 42 en 43 worden we onderwezen door de zonen van Korach. Daarin staat ook een heel mooi principe wanneer je ziel terneergedrukt is, wanneer je ontrust ervaart. ‘Wat buigt u zich neer, mijn ziel, en wat bent u onrustig in mij? Hoop op God, want ik zal Hem weer loven; Hij is de volkomen verlossing van mijn aangezicht en mijn God.’ (Ps. 42:6, 12 en 43:5). Spreek jezelf toe als het je niet gaat: ‘Het me niet…’, erken het, maar hoop op God. Loof Hem!

Slot

Met het loven ga ik stoppen. Laat je leven als huisvrouw een lofoffer voor de Heere zijn! Hij geniet ervan als jij je taken met vreugde uitvoert. Laat het besef dat de Allerhoogste God je geroepen heeft tot de taak als huisvrouw je aanmoedigen. Dienen in je gezin is dienen in het Koninkrijk van God. Dames, we hebben een groot werk te doen!

Wilma Samyn